Personeelsmanagement stemt arbeid, taken en bevoegdheden af op organisatiedoelen en strategie. Het vraagt maatregelen die efficiëntie, winst en welzijn bevorderen. Onzekerheid en verschil in inzichten maken kritische keuzes essentieel, waarbij doelen, resultaten en maatschappelijke verantwoordelijkheid centraal staan in het managementproces.
Ondernemen is het resultaat gericht en verantwoord handelen binnen de grenzen van het recht. Een organisatie ontleent haar bestaansrecht aan het behalen van resultaten, die zij op een bepaalde wijze wil bereiken. De wijze waarop zij resultaten wil bereiken is de strategie, dat richting geeft aan wat de organisatie doet en nalaat. De strategie verlangt gedrag van de organisatie, waarbij het gaat om de gewenste inzet van factor arbeid, kapitaal, marketing, productie of dienstverlening. Om de gewenste inzet van arbeidskrachten – de factor arbeid – te bereiken dient de organisatie verschillende maatregelen op het gebied van personeelsmanagement te nemen. Voorgaande wordt hieronder uitgewerkt door de definitie van personeelsmanagement te ontrafelen.
Bij de keuze van maatregelen hoort onzekerheid, die nu eenmaal gepaard gaat met ondernemen. Vooraf is niet met zekerheid te zeggen dat bepaalde maatregelen tot het gewenste resultaat leiden. Daarvoor is het resultaat van te veel factoren afhankelijk, waardoor personeelsmanagement geen absoluut goede en slechte maatregelen kent. Of een maatregel als goed wordt ervaren hangt af van de waardering van de bereikte resultaten in de zin van verhoging van de winst, minder verspilling van middelen of het verbeteren van het welzijn van medewerkers. Iedere maatregel op het gebied van personeelsmanagement kent zijn voor- en tegenstanders. Degene die lang genoeg zoekt kan medestanders vinden voor alles wat hij doet of nalaat in dit vakgebied.
Door het verschil in inzichten en door het gebrek aan zekerheid, staat het een ieder vrij om zich te laten leiden door zijn gezond verstand, gevoel of intuïtie. Het is evenwel raadzaam om extra kritisch te kijken naar maatregelen waarvan bekend is dat deze bij de persoonlijke voorkeur passen. Sluiten die maatregelen wel aan bij de strategie van de organisatie? Niet in iedere organisatie is het verstandig om zonder meer over te gaan tot bijvoorbeeld decentralisatie, democratisering en participatie.
Resultaat gericht personeelsmanagement
Personeelsmanagement wordt omschreven als:
“Het geheel aan maatregelen die zich richten op een inzet van de factor arbeid waarmee de organisatie haar doelen optimaal en verantwoord verwezenlijkt.”
Het gaat om vier vragen:
A. Wat voor doelen wil de organisatie behalen? (6.1.1.)
De doelen die de organisatie nastreeft kunnen verschillen, maar zullen doorgaans samenhangen met het streven naar continuïteit. Om op een bepaalde wijze te kunnen overleven zal er doorgaans winst gemaakt moeten worden of worden er andere doelen nagestreefd. Daarnaast kan de organisatie tot doel hebben dat zij verantwoord handelt ten aanzien van de maatschappij als geheel (milieu, volksgezondheid etc), alsmede ten aanzien van direct betrokkenen (gezondheid en welzijn van medewerkers).
B. Hoe wil de organisatie deze resultaten bereiken? (6.1.2.)
De wijze waarop de organisatie resultaten wil behalen is de strategie van de organisatie. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om een redelijk goed product aanbieden tegen een zeer scherpe prijs of juist een zeer hoge kwaliteit en service tegen een redelijke prijs. In de strategie komen de verschillende resultaten die de organisatie tracht te bereiken grotendeels bij elkaar. Het maken van winst kan namelijk onder druk komen te staan door maatschappelijk onverantwoord handelen, dan wel door een te beperkte zorg voor de gezondheid en welzijn van medewerkers.
C. Wat voor inzet van de factor arbeid is er nodig om de strategie uit te kunnen voeren? (6.1.3.)
De strategie moet vertaald worden naar een gewenste inzet van de factor arbeid, kapitaal, marketing, productie of dienstverlening. Bij de gewenste inzet van de factor arbeid gaat het om vragen als; welke persoon of groep moet welke taken vervullen; wat voor omstandigheden en bevoegdheden zijn daarbij vereist en welke verantwoordelijkheden draagt die persoon of groep?
D. Wat voor maatregelen zijn er nodig om de gewenste inzet van de factor arbeid te bereiken? (6.1.4.)
Iedere ondernemer kiest bewust of onbewust voor een bepaalde omvang en inhoud van dit “geheel aan maatregelen” waarmee het personeelsmanagement wordt vormgegeven.