Hoofdstuk 2.8.1. Wanneer is er sprake van overgang van onderneming?
Er moet als eerst sprake zijn van een onderneming of zelfstandig deel daarvan
Een onderneming is een organisatie die goederen produceert, levert of diensten verleent, waarbij het niet van belang is of de organisatie het doel heeft om winst te maken (art 7:662 BW). Ook non-profit organisaties en (openbare) maatschappen kunnen derhalve als “onderneming” gezien worden. De kans bestaat dat dit hoofdstuk ook van belang is voor een (de)privatisering. Daarbij wordt een activiteit van een overheid overgebracht naar een privaatrechtelijke onderneming, of andersom. Dat betekent mogelijk dat de aanstelling van ambtenaren, van rechtswege wordt omgezet naar een arbeidsovereenkomst. Brengt de overheid een zuivere bestuurstaak over of gaat een activiteit van de ene publiekrechtelijke “onderneming” naar een andere publiekrechtelijke “onderneming”, dan is dit hoofdstuk niet (onverkort) van toepassing. Er kunnen dan evenwel vergelijkbare rechten gelden.
Er is geen onderneming, als de organisatie is gestaakt doordat zij niet meer actief is. Het stilleggen van het bedrijf zal echter niet altijd als een gestaakte onderneming worden gezien. Zeker niet, als de activiteiten slechts tijdelijk worden neergelegd (in een bepaald seizoen), terwijl de ondernemingsactiviteiten snel weer opgepakt kunnen worden (in één van de lidstaten van de economische unie).
Om van een zelfstandig deel van een onderneming te kunnen spreken moet het minimaal gaan om een eenheid van ondernemingsactiviteiten dat wordt overgedragen. Dit doet zich snel voor, bijvoorbeeld ook als slechts één medewerker deze eenheid van activiteiten volledig voor zijn rekening neemt. Het is niet vereist dat het deel als een zelfstandige onderneming (dus los van de rest) kan functioneren, zoals een filiaal of vestiging. Ook het overdragen van bepaalde nevenactiviteiten kan als de overgang van een deel van een onderneming gezien worden.
Overgang onderneming (art 7:662 BW)
Overgang van onderneming kan zich voordoen, ook al realiseren de betrokken partijen zich dat niet. In veel gevallen gaat het om de verkoop van een onderneming, waarbij de ondernemer zijn activa gaat verkopen. Naast koop zal ook huur een overgang van de onderneming met zich mee kunnen brengen, wat ook voor vruchtgebruik, pacht en andere overeenkomsten kan gelden. Bij het einde van het verhuren, verpachten, vruchtgebruik en bij vernietiging of ontbinding van de koop gaat de onderneming eveneens over. Ook dan is er sprake van overgang van de onderneming. Voldoende is het dat in het kader van een contractuele betrekking een ander de zeggenschap en verantwoordelijkheid krijgt over de exploitatie van de onderneming.
Van overgang van de onderneming is sprake, wanneer de overnemer is te zien als de voortzetter van de onderneming, daar deze in de situatie verkeert waarin hij dezelfde of vergelijkbare activiteiten kan gaan ontplooien. Bij het overnemen van de exploitatie moet de identiteit van de onderneming bewaard blijven. Dit zal het geval zijn als de vaste activa, handelsnaam, klantenregisters, administratie, personeel etc. worden overgenomen. Wordt er alleen een gebouw, alleen machines of alleen de groep werknemers overgenomen, dan is er doorgaans geen sprake van overgang van de onderneming. Toch kan als er bijvoorbeeld vrijwel alleen personeel wordt overgedragen, sprake zijn van overgang van een onderneming zijn, namelijk wanneer dat personeel de belangrijkste factor is. Als er meer overgenomen wordt, zoals personeel en opdrachten, dan is er snel sprake is van overgang (van de exploitatie) van een onderneming.
Stel een ondernemer neemt de opdracht van een andere onderneming over en rond deze af en neemt daarbij eveneens het personeel over. Dan kan er sprake zijn van overgang van een onderneming. Dat is het geval, wanneer de overnemer in de positie komt om de exploitatie van de onderneming van de ander voor te zetten (t.a.v. andere orders). Er moet dus wel sprake zijn van het duurzaam overnemen (kopen) van een economische eenheid die (een deel van) de onderneming vormde. Het moet gaan om meer dan alleen het overnemen van een opdracht, bijvoorbeeld ook het overnemen van activa, personeel of de werkwijze.
Veel voorkomende vormen van overgang van onderneming zijn die waarbij een onderneming (eenmanszaak, V.O.F. of C.V. ) wordt ingebracht in een N.V. of BV. Overgang kan zich ook voordoen, wanneer een rechtspersoon haar onderneming overdraagt aan een andere rechtspersoon of een natuurlijk persoon. Als bijvoorbeeld een N.V. de onderneming in een B.V. inbrengt, dan gaat de onderneming naar deze over. Zelfs wanneer de N.V. alle aandelen in de B.V. heeft en dus in feite indirect de zeggenschap houdt. Ook een fusie of (af)splitsing brengt overgang van de onderneming met zich mee, als de onderneming of zelfstandig deel daarvan een andere eigenaar krijgt.
Geen overgang van onderneming
Er is geen overgang van een onderneming in geval van aandelentransacties. In dergelijke gevallen blijft de NV of BV de werkgever van de onderneming. Dit geldt eveneens wanneer de zeggenschap bij de aandeelhoudersvergadering volledig in andere handen komt te liggen. Een aandelenfusie brengt geen overgang van een onderneming met zich mee.
Verder zoeken
Deze pagina is onderdeel van hoofdstuk 2 over veranderingen die zich in een dienstverband kunnen voordoen. U vindt hierin informatie over:
2.1. Verandering functie, vestigingsplaats, arbeidsduur, etc.
2.2. Ziekte en arbeidsongeschiktheid van de werknemer
2.3. Misdragingen, disciplinaire maatregelen (o.a. schorsing, waarschuwing)
2.4. Verlof (o.a. zwangerschap, zorgverlof, ouderschapsverlof).
2.5. Non-actief stellen van werknemers door de werkgever
2.6. (on)gelijke behandeling / discriminatie
2.7. Aansprakelijkheid voor schade van de werknemer of werkgever
2.8. Overgang van de onderneming en gevolgen voor het arbeidscontract
2.9. Overnemen van arbeidsovereenkomsten
2.10. Staking en andere collectieve acties
2.11. Conflicten tussen medewerkers onderling
Zoekt u een ander onderwerp, zie dan onze trefwoorden of inhoudsopgave.
